Bilim Harikası Bir Harita

İslam bilim ve kültür tarihinin şaheserlerinden biri kabul edilen Tabib İbrahim haritası,sanatla tabaklanmış bir ceylan derisi üzerine takriben 1:30.200,000 ölçeğinde çizilmiş bir Akdeniz portolonudur.Eni 54.cm,boyu 90 cm.dir.Haritanın çizim alanı 48x89 cm dir.Deri kenarındaki bir cm'lik çerçeve İslam sanat motifleriyle müzeyyendir.Derinin boyun kısmındaki bir de gök haritası mevcuttur.
Akdeniz ,Adalar denizi(Ege),Karadeniz,Atlas Okyanusu'nun doğu sahilleri ve İngiliz adalarını gösteren haritada,sahiller ve adalardaki kara parçaları ile yerleşim bölgeleri hakkında da bilgiler mevcuttur.Böylece harita hem kara hem de deniz haritası özelliği taşır.
Harita kitabesinin yanlış okunması sonucunda yıllarca Mürsiyeli İbrahim haritası olarak anılan ,gerçekte ise Trablusgarplı Tabib İbrahim el-Katibi tarafından 1461 yılında telif edilen harita ,Piri Reis 'in dünyaca ünlü Atlas Okyanusu haritasından (yapılışı 1513) da eski olup Piri Reis 'in kaynaklarından da biridir.
Osmanlı denizcilerine yıllarca hizmet veren harita,Capri adası merkez olmak üzer kartografik bir ağ ile örtülüdür.Ağrlığınca pırlanta değen bu harita halen Deniz Müzesi'nde sergilenmektedir.
Gerek tarihi ,gerek coğrafi,gerekse sanat değeri açısından bütün dünya müzelerinde bir benzerine daha rastlanması mümkün olmayan bu Akdeniz portolonunun format ve kartografik tasarımı ,zamanında çiizilen haritaların nasıl bir yöntemle hazırlandığını ispat etmesi ve Ortaçağın ilk dönemlerinde İslam biliminin birçok dalda olduğu gibiastronomi alanında da çok ileri olduğunu göstermesi açısından önemlidir..Kıyı şeridi ve adaların çiziminde erişilen doğruluk derecesi,o dönemde yapılan Avrupa kökenli hiç bir haritada bulunmadığı gibi,günümüzün modern alet ve cihazlara sahip coğrafya alimlerini dahi hayrete düşürecek derecede bir doğruluğa sahiptir.Özellikle doğu-batı doğrultusundaki nokta konum prezisyonu,Ortaçağ'ın imkansızlıklarına kıyasla fevkalade tutarlıdır.Portolonda bulunan gök haritası ise ayrı bir değere sahip olup adeta çeşitli bilim dallarının bir birlerini nasıl destekelmek zorunda olduğunun ve günümüzde yapılan çalışmalara bu perspektiften bakılması ve öyle çaba sarfedilmesi gerektiğinin ispatıdır.

Yıldırım Bayezid(1389-1402)

I.Murad'ın büyük oğlu olan Bayezid,babasının Kosova meydan savaşında şehid edilmesinden sonra Osmanlı tahtına çıkarıldı.Osmanlılar'ın 4,hükümdarı olan Bayezid,tahtta kaldığı 13 yıl içinde Osmanlı topraklaırnı iki misline çıkarak Bulgaristan'ın siyasi varlığına son vermiş,Romanya'yı hakmiyeti altına almış,ArnavutlukMakedonya ve Yunanistan'da pek çok fetih yapmıştır.1.Bayezid,Bizans İmparatorluğu'nu da idare etmeye başlamış ve nihayet Anadolu Türk Birliğini büyük ölçüde gerçekleştirmiştir.Ne yazık ki bu kudretli Osmanlı hükümdarı talishsiz bir savaş sonunda Timur'a esir düşmüştür.

Osmanlı'da Şeyh Mürid Adabı

• Şeyhle mürid aynı sofraya oturmamalıdır.
• Uzun zamandır aynı yerde beraber oturmamalıdır.
• Şeyhin oturduğu yere oturmamalıdır.
• Şeyhiyle aynı bardaktan su içmemelidir.
• Şeyhinin ölüm ve boşanma sebebiyle dul kalan eşini almamalıdır.
• Şeyhinin hırkasını izinsiz giymemelidir.
• Şeyhini abdestsiz ziyaret etmemelidir.
• Mürid şeyhten hürmet beklememeldir.Ancak şeyh müridin gönlünü almak için çok seyrek olarak bu yola başvurabilir.
• Mürid yapmak istediği işlerde şeyhine danışamalıdır.
  

Osmanlı Devleti Bünyesi'nde Şeyhlerin Özellikleri

Bilindiği üzere şeyhlik Osmanlı Devleti'inde önemli yer tutmuştur.Şeyhlik halkın bilgi kaynağı olmuş ve aydın kimselerdir.Şeyhlerin kişisel profilleri:

• Allah 'ı zat ve sıfatlarıyla tanımalıdır.
• İrşadda tecrübesi olmalı ,daha önce yetiştirdiği müridleri olmalı,
• Kendi mecazi varlığından soyunup hakiki varlıkla var olmalı,talib ve mürid değil matlub ve murad olmalıdır.
• Hakk'dan aldığını halka vermelidir.Gerçek bir gönüle sahip olmalıdır,
• Alim olmalı,cahil olmamalıdır,
• Hakk'ın nuruna ulaşmış olmalıdır.

2.Murad Devri(1421-1451)

Çelebi Mehmet'in ani ölümü üzerine Bursa'ya çağrılan büyük oğlu Murad Bey,devlet işleri gelenleri ve Yeniçeriler tarafından tahta çıkarıldı.Bu tarhie kadar Amasya sancak beyliği vazifesinde bulunan Murad Bey henüz 17-18 yaşlarında bir delikalıydı.Babasının vefatı,İstanbul'da bulunan Mustafa Çelebi'nin serbst bırakılması ihtimali göz önünde tutularak,kendisinin Bursa'ya gelip tahta cülusuna kadar gizli tutulmuştu.Çelebi Mehmed'in ölümü 2.Murad tahta çıktıktan sonra açıklandı.Sultan Murad babasının naşını Yeşil Camii karşısında bulunan Yeşil Türbe'ye defnettirdi.

Yeniçerilerin Talim ve Spor Hareketleri

Kuruluşundan itibaren barış zamanında yeniçerilere önce ok,sonra da tüfek talimi yaptırılmıştır.Bu faaliyetler ocağın talimhanesinde icra edilirdi.54.bölüğün kumandanının talimhanecibaşıdır.Ok talimleri bu zatın;tüfek talimlerinin ise avcıbaşının başkanlığında yapıldığı görülmüştür.Bu işler için Yeni odalar'da talimhane ve ok meydanı vardı.Padişahlar buraya zaman zaman atış talimlerini ve saksofoncuların ayılarla güreş müsabakalarını ,gürz sallama ve atma sporlarını seyretmeye gelirlerdi.Atış talimleri genllikle perşembe günler yaptırılırdı.Ocaktaki bu talim işleri 17.yüzyıl başlarında gevşemiş,çok geçmeden bozulmuş ve sadec ismen kalmıştır.

Nizam-ı Cedid

Babası 3.Selim gibi ıslahatçı bir Padişah olan 3.Selim'in Osmanlı tarihinde ciddi ıslahat teşebbüsünde bulunan ilk hükümdar olduğu söylenebilir.Daha şehzadeliğisırasında Avrupa devletlerinin teşkilatıyla ilgilenn 3.Selim Rusya ile Yaş Antlaşması'nın imzalanmasından sonra önce devlet adamlarından yapılması gereken ıslahat hakkında layihalar istedi.Sunulan raporların çoğu ,ıslahatın askeri alanda olmasında birleşiyordu.Bu layihaların ışığında harekete geçen 3.Selim önce yeni bir ordu kurdu.Neferleri bostancı ocağından alınan yeni askeri teşkilatın adı Nizam-ı Cedid ordusuydu.Modern anlayışa uygun olarak alay ,tabur ve bölüklere ayrılan yeni ordu için yeni kışlalaryapıldıve Nizam-ı Cedid neferlernie Avrupai eğitim sistemi uygulandı. Giderleri için de İrad-i Cedid adıyla yeni bir hazine teşkil edildi.Kısa zamanda mevcudu 12,000 kişiye ulaşan Nizam-ı Cedid ordusunun taşra da kurulmasına başlandı.3.Selim zamanındaTopçu Ocağı'nın da ıslahına çalışıldı.Fransa'dan top uzmanları getirdildi.Öteki kapıkulu ocaklarının yanında tımar sistemi yeniden ele alınarak topralı süvarilerin de ıslahına gayret sarfedildi.

Mühendishane-i Berri-iHümayun adıyla yeni bir kara mühendishanesi açıldı.Ancak bütün bu faaliyetler içv ve dış tahrikler sonucu 1808'de Kabakçı Mustafa önderliğinde çıkan ayaklanma ile sona erdi.Nizam-ı Cedid ordusu kaldrıldı,bir süre sonra da 3.Selim isyancılar tarafından öldürüldü.