Koçi Bey

Osmanlı toplumunun sosyal ve siyasi bunalımlarını ilk defa köklü biçimde ele alıp inceleyen tarihçi yazar.Göriceli Arnavut bir aileye mensuptur.Adının Mustafa olduğu sanılmaktadır.Sultan I.Ahmed döneminde devşirme yoluyla saraya alınmış ve Enderunda eğitim görmüştür.Sultan 4.Murad zamanında Has Oda müsahiplerinden oldu.1631 yılında kalema aldığı ünlü ünlü risalesi ile Padişahın ilgi ve iltifatını kazanıp en yakın müşavirleri arasına kayıldı.Bağdat seferinde Padişahla birlikte bulundu.4.Murad'ın ölümünden sonra Sultan 1.İbrahim zamanında muhasiplik görevine devam etti ve ona da bir risale sundu.1640'tan sonra memleketi Görice'ye döndü.Mezarı Görice 'nin Plament köyündedir.

Koçi Bey'in önemi ve şöhreti ,yazdığı Risalelere dayanır.4.Murad'a sunulan Risale 22 adet layihadan oluşur.O dönem Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu sıkıtıları değişik yönlerden (tarihi,toplumsal,iktisadi vb.)inceleyip çözüm önerileri getiren bu layihalar ise saray düzeni ,devletin teşkilat yapısı vs.üzerinde durur.Her iki risaleye bakılarak 17.asrın OSmanlı toplumu ve devlet düzenini tanımak mümkündür.

Koçi Bey'in ilk risalesi İngilizce'ye (1861),Fransızca'ys (1725),Rusça'ya (1873),Macarca'ya (1896) ve Almanca'ya (1896) çevrilerek basılmıştır.Eser Türkçe olarak 1886 'da,yeni harflerle de 1939'dabasılmış,her iki risalesinin bilimsel neşri de 1972 'de yapılmıştır.